Font Size

SCREEN

Profile

Menu Style

Cpanel

UPRAWA ZIEMNIAKA W POLSCE

Źródło: Aktualności Rolnicze wydawane przez ŚODR Modliszewice

Grzegorz Klusek

Jedną z ważniejszych roślin uprawianych w Polsce jest ziemniak. Pomimo szerokiego rozpowszechnienia nie jest to roślina łatwa w uprawie. Trzeba bowiem dołożyć wielu starań, aby uzyskać zadowalający plon, zachowujący pożądane cechy odmianowe.

Do ważnych czynników agrotechnicznych decydujących o wielkości i jakości plonu ziemniaków należą: dobór stanowiska, uprawa roli, zdrowotność sadzeniaków, termin i technika sadzenia.
Podstawową zasadą przy produkcji jest wybór odpowiedniej odmiany dostosowanej do kierunku produkcji i warunków glebowo-klimatycznych gospodarstwa. Przy wyborze odmiany należy również uwzględnić upodobania konsumentów czy odbiorców.

W wielu rejonach Polski uważa się, że ziemniak jest rośliną gleb słabych i ubogich w składniki pokarmowe. Tymczasem stabilne i wysokiej jakości plony można uzyskać na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, dobrej kulturze i odczynie lekko kwaśnym. Do tego typu gleb należą najczęściej gleby klasy bonitacyjnej III i IV, kompleksu żytniego bardzo dobrego i dobrego, o pH powyżej 5,5. Uprawa ziemniaków na glebach słabszych, V klasy bonitacyjnej, jest dość ryzykowna, zależy w bardzo dużym stopniu od ilości opadów w okresie wegetacji oraz wymaga intensywnego nawożenia organicznego i mineralnego. Pod uprawę ziemniaków nie nadają się gleby VI klasy bonitacyjnej, a także bardzo lekkie lub bardzo ciężkie, podmokłe i silnie zakamienione.
Wiosenną uprawę roli powinno się rozpocząć jak najwcześniej, uzależnione jest to od warunków wilgotnościowych na polu przeznaczonym pod uprawę ziemniaków. Pierwszym zabiegiem po zimie powinno być włókowanie lub płytkie bronowanie, szczególnie zalecane na glebach bardziej zwięzłych, w celu skruszenia skorupy i przyśpieszenia ogrzania się gleby.
Na kilka dni przed planowanym
sadzeniem należy spulchnić glebę na głębokość do 15 cm, za pomocą kulty- watora, a na glebach średnio zwięzłych za pomocą agregatu uprawowego.
Zabieg ten można połączyć z wiosennym stosowaniem nawozów mineralnych, które wymagają wymieszania z glebą przed sadzeniem ziemniaków. Właściwa proporcja NPK dla ziemniaków jadalnych wynosi 1 : 0,5-1 : 1,5-2. Przy ustalaniu wysokości dawek nawozów powinniśmy uwzględnić aktualną zasobność gleby.
Przygotowanie sadzeniaków ma bardzo duży wpływ na równomierność sadzenia, prawidłowy wzrost i rozwój roślin, efektywność wykorzystania składników pokarmowych z gleby i nawozów oraz jakość i wielkość uzyskanego plonu. Do sadzenia najlepiej stosować sadzeniaki kwalifikowane o odpowiedniej wielkości, podzielone na co najmniej dwie
frakcje: 30-45 mm i 45-60 mm. Najodpowiedniejsze do sadzenia są sadzeniaki o wielkości 40-50 mm. W trakcie sortowania należy odrzucić bulwy uszkodzone lub porażone chorobami.
Do sadzenia nie należy także stosować bulw porośniętych. Jeżeli w przechowalniach panuje zbyt wysoka temperatura, na wiosnę sadzeniaki mają zbyt duże kiełki, wówczas należy je usunąć ręcznie lub za pomocą sortownika. Takie bulwy należy wysadzać po 10-15 dniach od tego zabiegu.
Wysadzanie sadzeniaków bezpośrednio po usunięciu kiełków, szczególnie w chłodną glebę, może powodować wydłużenie okresu wschodów oraz porażenie wschodzących roślin ziemniaków przez rizoktoniozę.
Przy produkcji ziemniaków na wczesny zbiór bardzo opłacalny jest zabieg podkiełkowywania. Aby uzyskać sadzeniaki podkiełkowane, należy je na okres 4-6 tygodni umieścić w skrzynkach, w pomieszczeniu o temperaturze 12-15oC oświetlonym naturalnie lub sztucznie i wilgotności ok. 80%.
Zabieg ten pozwala na osiągnięcie plonu handlowego o 10-14 dni wcześniej, niż przy stosowaniu sadzeniaków niepodkiełkowanych. Aby pobudzić sadzeniaki, wystarczą 2, 3 tygodnie, wówczas kiełki mają około
5 mm wysokości.
Optymalnym terminem sadzenia ziemniaków jest okres, gdy gleba na głębokości 10 cm ma temperaturę 6-8oC. Sadzeniaki podkiełkowane mogą być sadzone w nieco chłodniejszą glebę. Ziemniaki należy sadzić w zależności od rejonu oraz stanu ogrzania gleby w 2 lub 3 dekadzie kwietnia, a wyjątkowo – w razie zimnej wiosny – w 1 dekadzie maja. Fenologiczną wskazówką optymalnego terminu sadzenia ziemniaków w danym rejonie może być początek kwitnienia mniszka lekarskiego. Zbyt wczesny termin sadzenia może powodować wydłużenie okresu wschodów, nierównomierne wschody oraz silne porażenie młodych roślin przez wspomnianą już rizoktoniozę. Opóźnienie terminu sadzenia wyraźnie obniża wielkość uzyskiwanego plonu: 2 tygodnie obniża plon o 5-7%, 4 tygodnie – o 15-20%,
6 tygodni – o ponad 40%.
Gęstość sadzenia w rzędzie uzależniona jest od wielkości sadzeniaka, szerokości międzyrzędzi i kierunku użytkowania, która wynika z optymalnej obsady roślin (liczba roślin na hektarze). Dla przeciętnych warunków glebowych i średniej wielkości sadzeniaków gęstość sadzenia w rzędzie powinna wahać się w granicach 25-40 cm.
W przeciętnych warunkach glebowo-klimatycznych optymalna obsada
wynosi:

  • 45-50 tys. roślin na 1 ha – dla odmian wczesnych zbieranych na wczesny zbiór,
  • 40-45 tys. roślin na 1 ha – przy uprawie odmian jadalnych i na skrobię,
  • ok. 40 tys. roślin na 1 ha – przy uprawie ziemniaków na chipsy,
  • ok. 35 tys. roślin na 1 ha – przy uprawie ziemniaków na frytki.

Aby uzyskać plony ziemniaków dobrej jakości w warunkach Polski, niezależnie od kierunku użytkowania, należy stosować szerokość międzyrzędzi 75 cm. Ziemniaki uprawiane w rozstawie międzyrzędzi 62,5 i
67,5 cm charakteryzują się większym porażeniem przez choroby i większą liczbą bulw zazielenionych. Większość mniejszych ciągników produkcji krajowej i zagranicznej posiada możliwość regulacji rozstawu kół do pożądanej szerokości.
Obecnie producenci maszyn do technologii produkcji ziemniaków stosują już standardową rozstawę międzyrzędzi 75 cm.
Głębokość sadzenia ziemniaków powinna wynosić ok. 5-10 cm. Dla ziemniaków małych (30-40 mm): 5-6 cm, a dużych (50-60 mm) ok. 8 cm. Zbyt płytkie sadzenie zwiększa liczbę bulw zazielenionych i stwarza możliwość porażenia bulw przez zarazę. Natomiast zbyt głębokie sadzenie powoduje wydłużenie wschodów ziemniaków oraz utrudnia przeprowadzenie zbioru, co może doprowadzić do wzrostu uszkodzeń mechanicznych, a z tym wiąże się także możliwość porażenia bulw przez różne patogeny. Wysokość obsypywania powinna wynosić 6-8 cm gleby nad sadzeniakiem. Pozwala to ochronić sadzeniak przed nocnymi przymrozkami, a ponadto będzie sprzyjać lepszemu nagrzewaniu się gleby i szybkim wschodom roślin.
Zaprawianie sadzeniaków jest aktualnie jedyną skuteczną metodą chemicznego zwalczania rizoktoniozy ziemniaka na plantacjach.
Szkodliwość tej choroby polega na tym, że wywołuje objawy na roślinach i bulwach ziemniaka przez cały okres wegetacji, takie jak: gnicie kiełków, próchnienie podstawy łodyg, deformacje i ospowatość bulw. Najbardziej szkodliwą formą patogenu jest gnicie kiełków. Grzyb atakuje młode, rozwijające się kiełki, doprowadzając do ich częściowego lub całkowitego zniszczenia. Silne porażenie plantacji ziemniaków w okresie wschodów przez rizoktoniozę może powodować opóźnienie wschodów roślin nawet o 10 dni oraz spadek obsady roślin do 30%.
Zabieg zaprawiania przed sadzeniem powinno się wykonywać wtedy, gdy w partii sadzeniaków stwierdzimy bulwy z objawami ospowatości lub planujemy wcześniejszy termin sadzenia w słabo ogrzaną glebę (poniżej 6oC). Prawidłowo wykonane zaprawianie nie dopuszcza do rozwoju grzyba w okresie wschodów, powodującego gnicie i zamieranie kiełków. Dodatkowo zaprawianie chroni rozwijające się rośliny ziemniaka przed infekcjami patogenów znajdujących się w glebie.

Po posadzeniu dalsze prowadzenie plantacji najczęściej sprowadza się do:

  • ostatecznego uformowania redlin tuż przed wschodami roślin,
  • przeprowadzenia zwalczania chwastów, przed lub po wschodach ziemniaków,
  • zasilenia pogłównego uprawy, likwidacji czynników niedoborowych,
  • prowadzenia w okresie wegetacji monitoringu chorób grzybowych i szkodników, co umożliwia podjęcie decyzji dotyczącej ich zwalczania,
  • przygotowania plantacji do zbioru (desykacja),
  • przeprowadzenia zbioru.

Proponowane preparaty do zaprawiania sadzeniaków
Zaprawa Substancja czynna Dawka / 100 kg bulw
Dithane NeoTec 75WG mankozeb 200 g
Monarch 460 SC flutolanil 20 ml
Monceren 250 FS pencykuron 60 ml
* Prestige Forte 370 FS imidachloprid + pencykuron 60 ml
* zaprawa grzybobójczo-owadobójcza (stonka, mszyce i szkodniki glebowe)

ZAKsan 335 200x350

internetowe krajobraz saletrosan 200x350

internetowe krajobraz RSM 200x350

internetowe krajobraz polifoska 200x350

GA Polidap