Font Size

SCREEN

Profile

Menu Style

Cpanel

CZYTANIE Z ROŚLIN

Źródło: Aktualności Rolnicze wydawane przez ŚODR Modliszewice

Krystyna Chrabąszcz

Jeśli chcemy wiedzieć coś o glebie, spójrzmy na występujące na niej rośliny, w tym także na chwasty. Są doskonałymi wskaźnikami.


Gleba jest integralną częścią ekosystemów. Może mieć od kilku centymetrów do kilku metrów grubości, a jej górna warstwa jest najcenniejsza. Stanowi środowisko rozwoju systemu korzeniowego roślin. Z rolniczego punktu widzenia, na naszych polach i łąkach najcenniejsze są rośliny uprawne. Obecność różnych innych roślin naturalnych na polu traktowanych jako chwasty, to znak, że istnieją tam warunki do ich rozwoju. Na szczególną uwagę zasługują te rośliny, które mają ściśle określone wymagania i występują w konkretnych warunkach. Rośliny te są nazywane wskaźnikowymi. Pojawiają się one masowo lub w niewielkich ilościach. Na podstawie ich rozwoju możemy ocenić i scharakteryzować dane siedlisko.


Rośliny wskaźnikowe to rośliny, które żyją tylko w określonych warunkach: odczynu gleby, wilgotności, nasłonecznienia, zasobności w określone składniki pokarmowe itd. W innych warunkach mogą żyć, ale nie rozmnażają się, są małe lub zdeformowane.


Niektóre grupy roślin występują tylko na glebach suchych, inne na wilgotnych, jeszcze inne na kwaśnych lub tylko wapiennych. Ta specyficzna zależność powoduje, że chwasty odgrywają szczególną rolę w uprawach jako rośliny wskaźnikowe. Należy jednak pamiętać, że wiele chwastów jest kosmopolitycznych. Występują powszechnie na znacznych obszarach, na różnych typach gleb, np. mlecz polny, mniszek pospolity, rdest ptasi, tasznik pospolity.

Przykłady charakterystycznych roślin wskaźnikowych

Rośliny wskaźnikowe gleb kwaśnych to acydofity, związane z podłożem o kwaśnym odczynie. Przykładami mogą być: czerwiec roczny, chaber bławatek, fiołek trójbarwny, iglica pospolita, koniczyna polna, rzodkiew świrzepa, rumian polny, sporek wiosenny, szczaw polny.
Chwasty na glebach wapiennych (bogatych w wapń): blekot pospolity, ostrożeń polny, groszek bulwiasty, przetacznik lśniący, mak polny, cykoria podróżnik, czyściec prosty, miłek wiosenny, pierwiosnka lekarska, podbiał pospolity, gorczyca polna, lucerna sierpowata.
Chwasty na glebach zasadowych, pH powyżej 7: babka zwyczajna, gorczyca polna, pięciornik rozłogowy, lucerna siewna, bodziszek łąkowy, dymnica pospolita, jasnota biała, pokrzywa żegawka, mak polny, tobołki polne, owies głuchy.
Gleby ubogie w wapń zasiedlają: chaber bławatek, czerwiec roczny, fiołek polny, fiołek trójbarwny, maruna bezwonna, rumian polny, rumianek pospolity, szczaw polny, pięciornik srebrny.
Wskaźnikami gleb piaszczystych, ubogich w próchnicę są zwłaszcza: szczaw polny, złocień polny, przymiotno kanadyjskie, turzyca piaskowa, a także babka wąskolistna, bodziszek drobny, fiołek polny, koniczyna polna, prosienicznik gładki.
Chwasty na glebach piaszczystych i słabogliniastych: czerwiec roczny, gęsiówka piaskowa, mak piaskowy, przymiotno kanadyjskie, sporek polny, szczaw roczny, ślaz zaniedbany, macierzanka piaskowa, wilczomlecz sosnka, złocień polny.
Na glebach ciężkich i gliniastych zobaczymy łobodę rozłożystą, komosę białą, podbiał pospolity, szałwię łąkową, gorczycę polną, kurzyślad polny, mlecz kolczasty, rumian pospolity, szczaw kędzierzawy, bylicę pospolitą, glistnik jaskółcze ziele, łopian większy.
Gleby ilaste zasiedlą: glistnik jaskółcze ziele, jaskier rozłogowy, ostróżeczka polna, pięciornik gęsi.
Chwasty na glebach bogatych w próchnicę: bodziszek drobny, dymnica pospolita, przytulia wonna, maruna bezwonna, szczaw żółty, gwiazdnica pospolita, łoboda ogrodowa, pokrzywa zwyczajna, pokrzywa żegawka, tasznik pospolity.
Rośliny występujące na glebach bogatych w azot (gatunki nitrofilne): przytulia czepna, komosa biała, stulicha psia, gwiazdnica pospolita, pokrzywa zwyczajna, perz właściwy, jasnota biała, cykoria podróżnik, rdest ostrogorzki.
Chwasty na glebach ubogich w azot: koniczyna polna, koniczyna biała, bliźniczka psia trawka, fiołek trójbarwny, wrzos zwyczajny.
Gdy weźmiemy pod uwagę poziom wilgotności gleby, roślinami mającymi duże wymagania wodne i wskazującymi na stanowiska podmokłe są: firletka pospolita, jaskier rozłogowy, knieć błotna, kozłek lekarski, miotła zbożowa, niezapominajka polna, wiązówka i wiechlina błotna, rdest kolankowy, bobrek trójlistny, czyściec błotny, podbiał pospolity, mydlnica lekarska, skrzyp polny, szalej jadowity, żywokost lekarski, mozga trzcinowata, manna mielec.

Rośliny wskaźnikowe runi łąk i pastwisk

Duże wymagania świetlne, stanowiska suche, nasłonecznione ma rajgras wyniosły, drżączka średnia, podobnie jak życica trwała, przy czym ta najlepiej udaje się na glebach umiarkowanie wilgotnych.
Mało światła potrzeba do rozwoju: trzęślicy modrej, wiechlinie zwyczajnej, rzeżusze łąkowej, przy czym ta ostatnia zasiedla wilgotne łąki, ubogie w potas.
Na chłodnych stanowiskach, o niskiej wartości pokarmowej, znajdziemy bliźniczkę psią trawkę, kminek zwyczajny, skrzyp błotny.
Ciepłe, nasłonecznione stanowiska to miejsca występowania: miłka wiosennego, goździka kartuzka, dziewanny firletkowej.
Bardzo małe wymagania wodne ma drobnokępkowa trawa piasków – szczotlicha siwa i stokłosy: prosta, bezostna, kostrzewa owcza, lucerna sierpowata.
Nadmiernie uwilgotnione siedliska łąkowe porastają: manna mielec, wiechlina błotna, wyczyniec kolankowy, żywokost lekarski, bluszczyk kurdybanek.
Gleby łąkowe silnie zakwaszone preferuje: koniczyna polna, śmiałek pogięty, szczaw polny, bliźniczka psia trawka, kłosówka miękka.
Gleby lekko kwaśne po alkaliczne zasiedlają: czarcikęs łąkowy, rajgras wyniosły, stokłosa bezostna, kupkówka pospolita.
Do swojego rozwoju minimalną ilość azotu potrzebują: trzęślica modra, mietlica psia, kłosówka miękka, izgrzyca przyziemna.
Duże ilości azotu w glebie to dobre miejsce dla wyczyńca łąkowego, kupkówki pospolitej, kostrzewy łąkowej, tymotki łąkowej, życicy trwałej, kłosówki wełnistej, babki zwyczajnej, jasnoty białej, pokrzywy zwyczajnej.
Tam gdzie gleba jest bogata w fosfor i potas zobaczymy: wyczyńca łąkowego, wiechlinę łąkową i zwyczajną, kostrzewę łąkową, konietlicę łąkową, koniczynę białą.
Na glebach ubogich w fosfor i potas wystąpią: bliźniczka psia trawka, trzęślica modra, drżączka średnia, tomka wonna, śmiałek darniowy czy mietlica pospolita.
Wskaźnikami małej ilości siarki są rośliny z rodziny krzyżowych: gorczyca, kapusta, kalafior, rzepak, rzodkiew oraz cebula i czosnek.
O małej ilości w glebie molibdenu powiedzą nam uprawiane rośliny motylkowate: bób, fasola, groch.
Niedobór magnezu łatwo natomiast zauważyć wczesną wiosną na zasiewach zbóż jarych.
Rośliny mające wąski zakres tolerancji w stosunku do określonych właściwości gleby, mogą być swego rodzaju testem warunków siedliskowych – ich obecność w środowisku świadczy o występowaniu lub deficycie danego czynnika i można je wykorzystać do monitoringu. W analizie bierze się pod uwagę zarówno występowanie i ilość roślin wskaźnikowych, jak też ich wygląd.

ZAKsan 335 200x350

internetowe krajobraz saletrosan 200x350

internetowe krajobraz RSM 200x350

internetowe krajobraz polifoska 200x350

GA Polidap