Font Size

SCREEN

Profile

Menu Style

Cpanel

UPRAWA ARONII CZARNOOWOCOWEJ

Wiesława Kaczorek

 

Uprawa aronii pozwala rolnikowi uzyskać dobry wynik ekonomiczny dzięki corocznemu i wysokiemu plonowaniu.

Owoce aronii można wykorzystać w stanie świeżym, jak również w postaci przetworów: soki, konfitury, nalewki. Ze względu na zawartość barwników antocyjanowych, przetwory z aronii mają intensywną, czystą barwę. Cenny skład witamin pozwala zaliczyć aronię do roślin leczniczych.
Aronia pochodzi ze wschodnich rejonów Ameryki Północnej, gdzie występuje w stanie dzikim. Jest to krzew dorastający do wysokości 2-2,5 m. Okres kwitnienia rozpoczyna się w drugiej połowie maja. Szybkie zawiązywanie owoców eliminuje wpływ późnych przymrozków, a zawiązane owoce stanowią 80-90%, czas ich formowania w różnych latach wynosi 80-90 dni. Owoce są okrągłe lub lekko wydłużone, koloru czarnego, pokryte lekkim nalotem woskowym, ich średnica wynosi 8-12 mm, natomiast waga 1-1,5 g. Do zakładania plantacji towarowych poleca się sadzonki z rozmnażania wegetatywnego, które owocują w trzecim lub drugim roku życia. Okres produkcyjności plantacji wynosi około 20 lat, roczna wydajność owoców z 1 ha – 10-17 ton, a średni plon to 12 ton/ha.

Wybór stanowiska pod uprawę
Aronia posiada dużą zdolność przystosowania się do różnych warunków środowiska. Można ją uprawiać na terenie całego kraju, nawet na terenach podgórskich, dobrze rośnie na skłonach północnych lub północno-zachodnich. Przy wyborze stanowiska należy pamiętać, że jest rośliną światłolubną i do regularnego corocznego plonowania potrzebne jest dobre naświetlenie. Nie poleca się uprawy aronii razem z innymi drzewami lub krzewami owocowymi. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, przewiewnych, o dużej pojemności wodnej. Można ją uprawiać również na glebach słabszych, klasy IV lub V, pod warunkiem zastosowania prawidłowego nawożenia i odpowiedniej pielęgnacji roślin. Mało przydatne są gleby podmokłe, kamieniste i zasolone. Aronia dobrze rozwija się, jeśli dolna warstwa gleby składa się z glin spiaszczonych, które dostatecznie zatrzymują wodę i są dobrze napowietrzone. Niekorzystne jest, gdy warstwę podorną stanowi glina ciężka, co prowadzi do tworzenia zastoisk wody, niekorzystnych dla rozwoju korzeni.

Wymagania wodne
Roczne zapotrzebowanie aronii na wodę wynosi 500-600 mm opadów. W dużym stopniu jest tolerancyjna na brak wilgoci, jak i jej nadmiar. Dzięki silnemu systemowi korzeniowemu dobrze rośnie na glebach o niskim i głębokim poziomie wody gruntowej. Jedynie długotrwałe susze mają ujemny wpływ na wysokość plonu i na jakość owoców (gorzknienie). Okres suszy jest szczególnie niekorzystny w okresie letnim, w fazie intensywnego wzrostu owoców, w takim przypadku konieczne jest nawadnianie plantacji.

Przygotowanie gleby przed założeniem plantacji Dobre przygotowanie gleby wpływa na prawidłowy wzrost roślin i na okres wejścia plantacji w owocowanie. Pierwszym zabiegiem powinno być niszczenie chwastów, ułatwia to pielęgnację roślin w pierwszych latach po posadzeniu. W 4, 5 roku życia aronia sama skutecznie zagłusza chwasty. Na rok przed posadzeniem plantacji należy wykonać chemiczną analizę gleby w celu ustalenia pH gleby i poziomu makroskładników.
Optymalny odczyn (pH) wynosi 5,5-6,5. Gleby zakwaszone należy zwapnować, stosując wapno węglanowe lub tlenkowe, a w przypadku niedoboru magnezu nawóz wapniowo-magnezowy. Na glebach słabych wskazane jest nawożenie obornikiem. Gdy nie ma takiej możliwości, w roku poprzedzającym sadzenie korzystna jest uprawa roślin np. motylkowych na przyoranie w celu wzbogacenia gleby w substancję organiczną. Podstawowym zabiegiem agrotechnicznym jest głęboka orka, przed którą należy zastosować nawożenie fosforowe w celu wprowadzenia trudno przemieszczającego się fosforu w głębsze warstwy gleby oraz nawożenie potasowe.

Zakładanie plantacji
Na większych plantacjach zaleca się 4 m odległości między rzędami, aby w przyszłości można wykonywać zbiór mechaniczny i inne mechaniczne zabiegi agrotechniczne. Rozstawa sadzonek w rzędzie powinna wynosić ok. 0,8 m.
Plantacje posadzone gęsto pod zbiór mechaniczny w pierwszych latach owocowania dają dwukrotnie większy plon, rekompensując wyższe koszty założenia plantacji. Na plantacjach małych, przeznaczonych do zbioru ręcznego, odległość między rzędami może wynosić 1,5-2 m.
Sadzonki przeznaczone na miejsce stałe powinny być jednorodne, najlepiej dwuletnie lub dobrze rozwinięte jednoroczne. Po wykopaniu ze szkółki (październik), należy je zadołować w pobliżu miejsca sadzenia.
Przesuszenie i przemrożenie korzeni ma niekorzystny wpływ na przyjęcie się sadzonek. Sadzonki zdrowe, silne i odpowiednio zabezpieczone dają gwarancję stuprocentowego przyjęcia. Plantacje należy zakładać z selekcyjnych sadzonek wegetatywnych, które wiernie powtarzają cechy roślin matecznych. Kwalifikowany materiał powinno się nabywać wyłącznie w szkółkach, które posiadają mateczniki powstałe z krzewów o sprawdzonych i utrwalonych pozytywnych cechach, gwarantujących wysokie plony i odpowiedni pokrój krzewów. Aronię można sadzić zarówno jesienią, jak i wiosną. Ze względu na jej wczesną wegetację bardziej wskazane jest sadzenie jesienne.
Po wytyczeniu rzędów i miejsc sadzenia kopie się dołki, im gleba słabsza, tym większe. Na gorszych glebach dobrze jest zastosować w dołki obornik, ziemię inspektową, odkwaszony torf lub kompost. Należy uważać, aby korzenie były dobrze rozłożone i nie stykały się z obornikiem.
Sadzonki sadzi się 3-5 cm głębiej niż rosły w szkółce, co sprzyja dobremu ukorzenieniu się roślin. Wokół sadzonki dobrze jest pozostawić zagłębienie, co pozwoli na gromadzenie się wody przy strefie korzeniowej.

Odmiany
Nero – czeska odmiana, najczęściej uprawiana w Polsce. Krzew rośnie szybko, dorasta do 1,5 m. Liście ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na czerwono-żółto lub pomarańczowo-purpurowo. Kwitnie równomiernie wczesną wiosną, przed wieloma innymi odmianami. Zawiązuje bardzo duże (ok. 12 mm), smaczne, aromatyczne owoce. Dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Owoce są ciemnoniebieskie, prawie czarne, o ciemnym soku. Odmiana odporna na mróz i niewymagająca. Dobrze rośnie i owocuje w gorszych warunkach klimatycznych i na słabszych glebach.
Galicjanka – polska odmiana zwana aronią albigowską, ze względu na miejsce pochodzenia – Albigowę. Liście ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na brązowo-czerwono. Dojrzewa równomiernie, polecana do zbioru mechanicznego, który przeprowadza się na początku września. Owoce czarne, kuliste, pokryte delikatnym, szarym nalotem. Odmiana mało wrażliwa na mróz, daje o około 20% większy plon niż Nero.
Hugin – szwedzka odmiana. Krzew niski, dorasta do 1 m wysokości. Ma małe, długie, jajowate, ciemnozielone liście, mniejsze niż u innych odmian. Jesienią przebarwiają się na żółto, pomarańczowo lub czerwono.
Wytwarza drobne (6-8 mm), czarne i o ciemnym soku (jaśniejsze niż u innych odmian) owoce, posiadające dużo suchej masy, o stosunkowo małej zawartości soku. Równomiernie dojrzewają, nadają się do zbioru mechanicznego. Dojrzałość zbiorczą uzyskują we wrześniu. Odmiana odporna na mróz, mało wymagająca co do warunków klimatyczno-glebowych.

Pielęgnacja plantacji
W młodych nasadzeniach najlepszym sposobem utrzymania gleby jest czarny ugór. Przez dwa pierwsze lata międzyrzędzia można wykorzystać do uprawy warzyw i roślin motylkowych (nie wolno uprawiać zbóż). Od trzeciego roku zalecane jest utrzymanie ugoru herbicydowego w rzędach i zadarnienie w międzyrzędziach lub ugór na całej powierzchni.

Nawożenie
Nawożenie powinno być oparte na chemicznej analizie gleby. Ciemna barwa dużych liści, gęste ich ułożenie na pędzie i duże przyrosty krzewu świadczą o dobrym odżywieniu roślin. Drobne i jasne liście świadczą o brakach składników pokarmowych w glebie lub zbytnim zagęszczeniu krzewów, przemarznięciu korzeni lub suszy.
Nawożenie aronii może być naturalne (organiczne) lub mineralne. Z organicznych nawozów używa się obornika lub gnojowicy. Przy nawożeniu mineralnym nawozy trudno przemieszczające się, takie jak fosforowe i potasowe, należy stosować jesienią lub bardzo wczesną wiosną. Nawozy azotowe stosuje się w 2, 3 dawkach w okresie wegetacji, począwszy od kwietnia. Ostatnie dokarmianie przeprowadza się w czerwcu. Orientacyjne dawki nawozów w czystym składniku wynoszą: azot (N): 100-150 kg/ha, fosfor (P): 80-100 kg/ha, potas (K): 100-150 kg/ha.

Cięcie
To jeden z zabiegów mających na celu prześwietlenie krzewu i usunięcie pędów słabych oraz uszkodzonych. Zaleca się je wykonywać w lutym lub marcu. W pierwszej kolejności wycina się pędy krzyżujące się, płożące, zastawiające rzędy lub uszkodzone. Następnie wycina się część pędów starych i zagłuszających oraz nadmierną liczbę młodych odbić, zostawiając tylko kilka najsilniejszych. W przyszłych latach zastąpią one stare pędy.

Ochrona roślin
Aronia nie wymaga wielu zabiegów ochrony roślin, ponieważ dotychczas w naszym kraju nie występują szkodniki ani choroby w takim nasileniu, aby zagrażały plantacjom. W uprawie aronii mogą wystąpić mszyce lub gąsienice zjadające liście, atakujące szczególnie młode liście i pędy. W takim przypadku należy wykonać jednorazowy oprysk jednym z zalecanych środków owadobójczych.

Zbiór owoców
Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia. Termin ten może wahać się w granicach dwóch tygodni, w zależności od czynników środowiskowych i warunków pogodowych. Do zbioru przystępuje się, gdy wszystkie owoce są całkowicie wykształcone i wybarwione. Zbiór jest jednorazowy, zbiera się całe grona do skrzynek uniwersalnych. Owoce są trwałe i nawet kilkudniowe przetrzymywanie ich w skrzynkach nie powoduje zepsucia, ale należy pamiętać, aby nie przepełniać skrzynek. Odporność owoców jest cenną cechą umożliwiającą zbiór z dużej powierzchni i jednorazową dostawę do zakładu przetwórczego. Przy zbiorze mechanicznym kombajnem do porzeczek należy uchwycić właściwy terminu zbioru. Ważne jest, aby w pełnej dojrzałości owoce łatwo odrywały się od szypułek. Zbiór owoców aronii w polskich warunkach dokonuje się w ostatnich dniach sierpnia lub na początku września.

ZAKsan 335 200x350

internetowe krajobraz saletrosan 200x350

internetowe krajobraz RSM 200x350

internetowe krajobraz polifoska 200x350

GA Polidap