PROW 2014-2020 ukierunkowany na wzrost konkurencyjności rolnictwa
Piotr Lisowski
Dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich realizowane będą działania przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorczości, odnowy i rozwoju wsi, w tym rozbudowy infrastruktury technicznej. Poczynania będą realizowane zarówno w ramach odrębnych działań, jak również poprzez Leadera. Informacje dotyczące działań i kwot pomocy w niniejszym artykule określono w oparciu o projekt PROW na lata 2014-2020 z 7 kwietnia 2014 r.
Omówienie najważniejszych punktów do działalności pozarolniczej
„Przetwórstwo i marketing produktów rolnych”
Pomoc będzie kierowana do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa, które zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych zawieranych z producentami rolnymi lub podmiotami wstępnie przetwarzającymi produkty rolne. Pomoc może być przyznana na projekty dotyczące przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rolnych. Poziom pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów inwestycji kwalifikującej się do wsparcia. Możliwe będzie podwyższenie poziomu (%) finansowania w ramach inwestycji realizowanych w ramach Europejskich Partnerstw na rzecz Innowacji (EPI). Maksymalna pomoc dla jednego beneficjenta wynosi 3 000 000 zł, dla związków grup producentów rolnych lub zrzeszeń organizacji producentów wynosi 15 000 000 zł. W przypadku operacji realizowanych przez rolników na rozpoczynanie działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych maksymalna kwota sięga 100 000 zł.
„Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej”
Premia do 100 000 zł będzie udzielana rolnikom, domownikom uruchamiającym działalność pozarolniczą na obszarach wiejskich w ramach pomocy de minimis. Działanie może być wdrażane również w ramach podejścia LEADER.
Pomoc może być przyznana, jeżeli wnioskodawca jest beneficjentem poddziałania „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa” lub spełni następujące warunki:
► jest ubezpieczony w KRUS z mocy ustawy w pełnym zakresie jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik,
► gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca ma wielkość ekonomiczną nie przekraczającą 15 tys. euro,
► za rok poprzedzający rok złożenia wniosku przyznano dopłaty do gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa, w którym pracuje,
► gospodarstwo rolne wnioskodawcy położone jest na terenie gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub gminy miejskiej z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców.
„Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych”
Jest to wsparcie działalności gospodarczej dotyczącej świadczenia usług rolniczych. O pomoc będzie mogła się ubiegać osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych jako mikro- lub małe przedsiębiorstwo przez co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. Poziom dofinansowania wynosi maksymalnie 50% kosztów inwestycji kwalifikującej się do wsparcia, ma charakter pomocy de minimis, maksymalna stawka, o jaką może ubiegać się jeden beneficjent w okresie realizacji Programu, wynosi 500 000 zł. Działanie może być wdrażane również w ramach podejścia LEADER.
„Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”
Z tego działania pomoc będzie udzielana na inwestycje zmierzające do poprawy warunków życia na obszarach wiejskich, zapewniające dostęp do podstawowych usług, w tym infrastruktury technicznej i kulturalnej, czyli:
► operacje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej oraz budowy lub modernizacji dróg lokalnych,
► odnawianie obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie oraz związanych z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej,
► rozwijanie i poprawa infrastruktury handlowej, w tym budowa lub modernizacja targowisk, budowa, remont lub wyposażenie obiektów budowlanych przeznaczonych na promocje lokalnych produktów i usług.
Ponadto, w ramach podejścia Leader będą wspierane operacje dotyczące infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej związanej ze świadczeniem usług dla ludności, badań i inwestycji związanych z dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym wsi.
O pomoc będą mogły się ubiegać gminy, związki międzygminne, powiaty lub ich związki oraz osoby fizyczne w zależności od charakteru działania. W przypadku programu Leader, oprócz gmin i osób fizycznych, beneficjentami mogą być inne podmioty publiczne oraz organizacje pozarządowe.
„Tworzenie grup producentów”
Wsparcie na rzecz konsolidacji producentów rolnych poprzez ułatwienia przy tworzeniu się grup producentów. Wtedy wypłaca się wsparcie w formie płatności rocznych w trakcie pierwszych pięciu lat ich funkcjonowania. Grupy producentów będą tworzone przez rolników zrzeszających producentów jednego produktu rolnego lub grupy produktów. Wsparciem mogą zostać objęte tylko te grupy producentów, które zostały uznane na podstawie planu operacyjnego i wpisane do rejestrów prowadzonych przez marszałków województw i wchodzą w zakres definicji mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Kwota płatności jest zależna od wartości przychodów netto grupy ze sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzonych w gospodarstwach jej członków w poszczególnych latach.
Przewidywane wsparcie będzie wynosić 10% przychodów ze sprzedaży w pierwszym roku, a w latach następnych: w drugim roku – 8%, w trzecim roku – 6%, w czwartym roku – 5%, w piątym roku – 4%. Maksymalna kwota nie może przekroczyć równowartości 100 000 euro w każdym roku pięcioletniego okresu pomocy.
„Współpraca”
Wpisane są tu przekrojowe cele polityki rozwoju obszarów wiejskich, jakimi są: innowacyjność, środowisko oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu i przystosowania się do nich. W ramach działania przewiduje się pomoc na tworzenie i funkcjonowanie grup operacyjnych EPI (Europejskie Partnerstwo na rzecz Innowacji). Pomoc na tworzenie grup podejmujących nową dla nich działalność, metod współpracy między różnymi podmiotami w sektorze rolnym i spożywczym oraz innymi przyczyniającymi się do realizacji priorytetów rozwoju obszarów wiejskich.
W ramach działania przewiduje się wspieranie szczególnie: projektów pilotażowych, rozwoju nowych produktów, praktyk, procesów i technologii w sektorach rolnym, spożywczym, współpracy między małymi podmiotami przy wspólnym korzystaniu z zasobów, współpracy między podmiotami łańcucha dostaw na rzecz utworzenia platform logistycznych, działań promocyjnych, wspólnych działań podejmowanych w celu przeciwdziałania zmianom klimatu, wspólnego podejścia do projektów w zakresie ochrony środowiska, zrównoważonej produkcji biomasy do stosowania w produkcji żywności i energii oraz w procesach przemysłowych. Wszystkie operacje realizowane w ramach działania powinny mieć innowacyjny charakter. Preferowane będą operacje realizowane w wyniku inicjatyw oddolnych rolników.
O pomoc mogą się ubiegać podmioty gospodarcze, organizacje międzybranżowe przyczyniające się do osiągnięcia celów i priorytetów polityki rozwoju obszarów wiejskich, klastry oraz grupy EPI, które składa się z co najmniej dwóch partnerów.
Wielkość wsparcia wynosi do 100% kwoty wydatków kwalifikowalnych związanych z kosztami bieżącymi funkcjonowania grupy operacyjnej. Dla kosztów inwestycyjnych na zakup patentów i licencji maksymalna intensywność pomocy jest analogiczna do tej pomocy w działaniu, w ramach którego dane wydatki inwestycyjne byłyby uznane za kwalifikowalne, gdyby operacja była realizowana w ramach działania innego niż działanie „Współpraca”. Koszty ogólne nie więcej niż 10% całkowitych kosztów kwalifikowalnych operacji i nie więcej niż 1 000 000 zł. Wsparcie operacji związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem grup operacyjnych EPI oraz realizacji operacji przez grupę operacyjną EPI udzielane jest w okresie maksymalnie 3 lat. Całkowita maksymalna wartość wsparcia operacji związanej z badaniami i inwestycjami, prowadzonej przez grupę operacyjną EPI, wynosi 10 000 000 zł.
Działania „LEADER”
W ramach perspektywy finansowej 2007-2013 wybrano 338 LGD. Zasięg realizowanych przez nie strategii objął blisko 90% obszarów wiejskich Polski. W ramach tego działania przewidziano wsparcie rozwoju lokalnego poprzez:
► koszty pomocy przygotowawczej,
► realizację operacji w ramach strategii rozwoju,
► przygotowanie i realizację działań w zakresie współpracy lokalnej grupy działania,
► koszty bieżące i animacja lokalnej strategii rozwoju.
Wsparcie ma na celu sprostanie następującym wyzwaniom:
► przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i wzmocnienie kapitału społecznego, w tym z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych,
► tworzenie miejsc pracy i stworzenie warunków umożliwiających podjęcie pracy podmiotom dotąd pozostającym bez pracy, a także stworzenie korzystnych warunków do zakładania nowych firm sprzyjających zwiększeniu potencjału tych osób, które należały do wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem z rynku pracy,
► wykorzystanie lokalnych zasobów: surowców, miejscowej infrastruktury, lokalizacji (położenia geograficznego), dziedzictwa kulturowego, historycznego (tradycji), przyrodniczego, potencjału mieszkańców, itp.□
